Voordat de kredietcrisis toesloeg, profiteerden tienduizenden beleggers van torenhoge rendementen in de scheepvaart. Meeliftend op de alsmaar groeiende wereldeconomie en de toenemende vraag naar vrachtvervoer werden er honderden miljoenen euro's geïnvesteerd in scheeps-cv's.
Via die commanditaire vennootschappen werden sinds eind jaren negentig schepen aangekocht met geld dat door particuliere investeerders werd ingelegd, aangevuld met een hypothecaire lening en eigen vermogen. Voor duizenden Nederlanders die geld staken in de scheeps-cv's was die investering goud waard. Totdat in 2008 de crisis uitbrak en veel scheeps-cv's in de financiële problemen raakten en honderden miljoen euro's in rook opgingen.
Sceptisch
Door de scheeps-cv-catastrofe staan veel investeerders nog altijd sceptisch tegenover de scheepvaart. Desondanks is Otto Torenbosch van Shipping Company Groningen optimistisch over de huidige markt. Volgens hem staan particuliere beleggers te popelen om hun geld in schepen te steken. Bijvoorbeeld via zijn nieuwe investeringsplatform ShipFund in het obligatiefonds ShipBond. Een fonds dat gebaseerd is op blockchain technologie, zonder tussenkomst van notarissen en brokers.
'Door de lage spaarrentes merk je dat mensen steeds vaker op zoek gaan naar alternatieve investeringen', aldus Torenbosch. 'Tegelijkertijd zijn banken zeer terughoudend om leningen te verstrekken aan reders. Die gaan dus ook op zoek naar alternatieven.'
ShipFund is volgens hem het antwoord om die partijen bij elkaar te brengen, een 'nieuw' concept dat niet te vergelijken is met de scheeps-cv's van weleer. 'Wij staan niet achter dat oude model: investeren in een single ship. De opgehaalde gelden van ShipFund worden geïnvesteerd in de vloot van Shipping Company Groningen, waardoor je het risico spreidt', legt Torenbosch uit.
Herstructurering
Het geld dat met ShipFund wordt opgehaald wordt onder meer gestoken in aanpassingen van de ongeveer veertig schepen die de rederij telt. Ook wil het bedrijf haar capaciteit uitbreiden door in Duitsland schepen aan te kopen. Omdat bij onze oosterburen de herstructurering van rederijen actueel is, verwacht Torenbosch tegen een lage prijs zaken te kunnen doen op de Duitse markt.
De kracht van ShipFund zit 'm volgens Torenbosch ook in de laagdrempeligheid, relatief korte looptijd en betrekkelijk kleine tranches die maandelijks worden uitgegeven. Deelnemers kunnen tegen een tamelijk laag instaptarief van 250 euro een obligatie kopen. Het beloofde rendement van 4,25% wordt over een vaste periode van 2 jaar uitgekeerd. Torenbosch verwacht dit jaar via ShipBond tussen de 2 en 4 miljoen euro aan investeringen binnen te halen. De voortekenen zijn goed: de eerste tranche van 250.000 euro, die begin mei werd uitgegeven, zat na ongeveer een maand al vol.
Twee ton in anderhalf uur
Een andere aanwijzing dat het beleggingsklimaat in de scheepvaart aantrekt, is dat er steeds meer binnenvaartschepen worden gefinancierd via crowdfunding. Bij Geldvoorelkaar.nl, een van de grootste crowdfundingplatforms van Nederland, zijn in de afgelopen anderhalf jaar al meer dan tien binnenvaartschepen, variërend van een tot negen ton, succesvol gefinancierd. Eerder dit jaar werd een motorvrachtschip voor 200.000 euro slechts binnen anderhalf uur gefund door 249 investeerders.
Ook bij Geldvoorelkaar.nl zien ze enerzijds dat binnenvaartschippers bij gebrek aan bancaire kredieten uitwijken naar andere mogelijkheden om aan geld te komen. Aan de andere kant wekken de hoge rendementen van crowdfundingprojecten - voor binnenvaartschepen tussen de 7 en 9% - interesse bij (particuliere) investeerders.
'Rendement is natuurlijk een vereiste, maar voor de crowd is transparantie en het nut van een investering ook belangrijk', stelt Wim Burger, business development manager van Geldvoorelkaar.nl. 'Anders dan bij bijvoorbeeld een belegging in aandelen Philips, weten investeerders precies waar het geld naartoe gaat. Je investeert in een vastgoedproject, een mkb-onderneming of in dit geval een schip. We zien dat de binnenvaartmarkt momenteel in de lift zit. Bepaalde schepen kunnen tegenwoordig een hele rendabele boterham draaien.'
Screening
Volgens Burger worden alle ondernemers die hun project willen aanmelden bij Geldvoorelkaar.nl getoetst, alvorens ze toegang krijgen tot het platform. Zo begeleiden adviseurs de ondernemer bij het opstellen van het businessplan en volgt er een grondige kredietbeoordeling. Daaruit volgt een screeningrapport die vervolgens wordt getoetst door de risk afdeling op haalbaarheid. Per project wordt er een risicoclassificatie gegeven, variërend van 1 (defensief) tot 5s (zeer speculatief), die voor iedereen inzichtelijk is.
De ondernemers en hun projectplan ondergaan dus een screening. Maar of het een wijze beslissing is om als particulier in een binnenvaartschip te beleggen, valt volgens sectoreconoom Albert Jan Swart van ABN Amro geen eenduidig antwoord op te geven. 'Wat mij opvalt in zijn algemeenheid bij crowdfunding is dat sommige projecten ontzettend snel zijn vol geschreven. Dan vraag ik me af of beleggers wel goed op de hoogte zijn van de risico's.'
Om doordacht investeren te stimuleren worden projecten bij Geldvoorelkaar.nl altijd eerst 48 uur ter inzage gepubliceerd op het platform, voordat investeerders zich daadwerkelijk voor een bepaald bedrag kunnen inschrijven. Wie zich daarna aanmeldt voor een project wordt volgens Burger gewezen op de risico's die een belegging met zich mee kan brengen.
Risico
'Investeren in een project dat 8% rendement aanbiedt, blijft natuurlijk risicovol', aldus de zegsman van Geldvoorelkaar.nl. 'Maar je ziet wel terug in de cijfers dat het loont om geld te steken in projecten die op ons platform worden aangeboden. Het gemiddelde netto-rendement ligt boven de 4%.'
Waar de fondsen en platforms vanzelfsprekend mooie vooruitzichten voorspellen voor de scheepvaart, zijn de economen iets voorzichtiger. Zeker als het gaat om beleggen in de scheepvaart. Rico Luman van ING Economisch Bureau stelt dat de omstandigheden in de verschillende markten in de zeevaart niet heel gunstig zijn. 'De afgelopen jaren is er sprake van verbetering. Maar door de stagnerende wereldhandel en het vooruitzicht van hogere brandstofkosten door de invoering van de IMO-zwavelregels is de markt onstuimiger geworden.'
ABN Amro-econoom Swart constateert bovendien dat de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China een behoorlijke impact op de markt heeft. 'Dat zorgt ervoor dat de tarieven van deepsea carriers flink onder druk staan.'
Hoopgevend
Wat de binnenvaart betreft, zijn de vooruitzichten volgens beide sectoreconomen hoopgevend, ook al groeit het totale volume minder hard en is de capaciteit over de hele binnenvaartvloot gezien ruim. 'Het is goed dat kleinere beleggers deze markt voor kleine binnenvaartschepen ondersteunen, want die blijven ondanks de schaalvergroting nodig', aldus Luman.
'Maar over de hele sector gezien is het nog steeds een moeilijke markt om geld in te verdienen. De tarieven liggen door de ruime capaciteit nog steeds lager dan in 2008 en de onderlinge verschillen in resultaten tussen binnenvaartbedrijven zijn groot.'
Het is volgens de economen raadzaam om niet al je geld in een project te steken. Burger sluit zich daarbij aan. 'Spreid je belegging over meerdere projecten, risicoclassificaties en sectoren om het investeringsrisico in te perken. Wij adviseren om nooit meer dan 10% van je vrij belegbaar vermogen in crowdfunding te steken.'
Nieuwsblad Transport, 19-6-2019
